Şanlıurfa İlinin, güneybatısında bulunan Tektek Dağları üzerinde 19.335 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Şuayıp Şehri Harabeleri, Soğmatar Harabeleri, Senem Mağarası alandaki önemli arkeolojik kalıntılardır. Park alanının kaynak değerini, tarihi ve arkeolojik kalıntılar oluşturur. Bunları; Şuayıp Şehri Harabeleri, Soğmatar Harabeleri ve Senem Mağarası olarak saymak mümkündür.
Şuayıp Şehri Harabeleri: (III. veya IV. yüzyıla ait Şehir) Oldukça geniş bir alana yayılan bu tarihi kentin etrafı, yer yer izleri görülen surlarla çevrilidir. Kent merkezinde çok sayıdaki kaya mezarı üzerine kesme taşlardan yapılar inşa edilmiştir. Tamamı yıkılmış olan bu yapılan bazı duvar ve temel kalıntıları günümüze kadar gelebilmiştir. Halk arasındaki bir inanca göre, Şuayp peygamber bu kentte yaşamıştır ve kent adını bu peygamberden almıştır. Kalıntılar arasındaki bir mağara Şuayp peygamberin makamı olarak ziyaret edilir. Soğmatar Harabeleri: Soğmatarda kökü Harran Sin kültürüne dayanan Sabizm ve Baştanrı Marilaha’nın kültür merkezi olduğu bilinen örende sözde baştanrıya ve mukaddes gezegenlere (Güneş, Ay, Satürn, Jüpiter, Mars, Venüs, Merkür) ibadet edilen ve kurban kesilen açık hava mabedi olup, önemli kalıntıları teşkil etmektedir. Ayrıca, Roma devrine ait çok sayıda kaya mezarları bulunmaktadır.
Kargalı Mahallesi yakınında arkeolojik kazı çalışması devam eden Karahantepe
Tek Tek Dağları Milli Parkı ve çevresi tarihi ve kültürel miras yönünden zengin bir bölgedir. Çanak Çömleksiz Neolitik dönemden (M.Ö. 10.000-8200) itibaren bölgenin tamamen menengiç ormanı ile kaplı olduğu bilinmektedir. Günümüzde bu ormanların bir örneği Milli Parkın Kuzey bölümünde bulunmaktadır. Tek Tek Dağları bölgesi üzerine yapılan çalışmalar; bölgenin Orta Paleolitik dönemden (Günümüzden Önce 250 bin) itibaren geçici kamp yerleri şeklinde iskân görmüş olduğunu göstermektedir (Çelik 2016). Bölge bu dönemden itibaren yabani hayvan ve su kaynakları yönünden insanların yaşayabileceği uygun koşulları sunmaktaydı. Epi-paleolitik dönemden itibaren (M.Ö. 14.000-10.000) bölgede ilk yerleşik iskânlar başlamıştır. Bunun en iyi kanıtlarından biri Epi-paleolitik döneme tarihlenen günümüzde halen Milli Park sınırları içinde menengiç ormanında bulunan Gleye Allas Tepesi’dir. Çanak Çömleksiz Neolitik dönemden (M.Ö. 10.000-8200) itibaren bölgede yerleşim sayısı daha da artmış, Karahantepe ve Harbetsuvan Tepesi gibi içinde kült binalarını barındıran büyük yerleşimler ve pek çok yamaç yerleşimi bu dönemde kurulmuştur. Bu dönemde, yabani hayvanları toplu olarak avlamak için aynı zamanda Tuzak Alanları/Avlaklar inşa edilmiştir. Bölgede yoğun olarak bulunan Ceylan benzeri hayvanları toplu olarak avlamak için kullanılmış olan Tuzak Alanları / Avlaklar, Kalkolitik Çağı, Tunç Çağı, Demir Çağı, Roma Dönemi, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde de eklemeler yapılarak kullanılmaya devam edilmiştir. Tunç Çağında (M.Ö. 3000-1000) da bölgenin yoğun iskân görmüş olduğu, Dağyamacı’nda ele geçen kabartmalar ve Soğmatar’da ele geçen Tunç Çağı’na tarihlenen kaya mezarları göstermektedir. Demir Çağı’nda (M.Ö. 1000-323) bölgedeki iskân biraz zayıflamış olmakla birlikte yine de Soğmatar’da ele geçen kapı aslanı kabartması ve Dağyamacı’ndaki Demir Çağı kabartmaları bölgenin bu dönemde de iskânın olduğunu gösteren kanıtlardır. Hellenistik (M.Ö. 323-30), Roma (M.Ö.30-M.S.330) ve Bizans (M.S.330-1453) dönemlerinde en yoğun iskânını görmüş olan Tek Tek Dağları bölgesi bu dönemdeki anıtsal yapılarıyla dikkat çekmektedir. Soğmatar, Şuayipşehri, Büyük Senemmağara ve Örenli (Gıseyir) antik yerleşimleri bu dönemlere ait anıtsal yapıları bulunan yerleşimlerdir.
Karahantepe ve Harbetsuvan Tepesi’nde yapılan kazı çalışmaları sayesinde günümüzden 12 bin yıl öncesine ait arkeolojik verilerden ele geçmiştir. Tek Tek Dağları bölgesinde arkeolojik kalıntıların yanı sıra incir, badem ve menengiç ağaçları ve Tavşan, Ceylan, Geyik, Yabani Koyun, Yaban Keçisi, Yaban Domuzu, Yabani Sığır, Pars ve Yabani Eşeklere ait kemik kalıntılarına rastlanmıştır (Çelik, 2000; 2011). Göbekli Tepe ile aynı boyutlarda ve aynı döneme ait Karahantepe'nin keşfi tarihi yönden bölgeyi bir kez daha önemli kılmıştır
Alanda yapılabilecek aktiviteler ve daha detaylı bilgi için tıklayınız
| ZİYARETE AÇIK ALANLARIMIZIN KULLANIMINA YÖNELİK AKTÜEL VERİLER |
|
| KORUNAN ALAN : | Tek Tek Dağları Milli Parkı |
|
| İŞLETMECİSİ : | İdare
|
|
İLETİŞİM BİLGİLERİ :
| Şanlıurfa Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü
0414 347 11 33
|
|
| KULLANIM DURUMU : | Açık (Milli Park içinde bulunan Rüstem Deresi Günübirlik Kullanım Alanı İşletmeye konudur) |
|
| ALANA GİRİŞTE REHBER GEREKLİLİĞİ : | Zorunlu Değil
|